Бие даасан, Хариуцлагатай шүүхийн төлөө
2007 оны Шүүгчдийн “ёс зүйн байдал” (US & Mongolia)
Tweet

Америкын Шүүгчдын Нийгэмлэг (the American Judicature Society) –ийн Шүүхийн ёс зүйн Төвийн судалгаа, мэдээг үндэслэл болговол, 2007 онд муж улсуудын шүүхийн ёс зүйн зөрчлийг хянан шийдвэрлэх ажиллгааны үр дүнд 9 шүүгч албан тушаалаасаа огцорсон байна.
Мөн 6 шүүгч Шүүхийн (ёс зүйн) Комисстой тохиролцоонд хүрсний үр дүнд шийтгэлийн хүлээхийн оронд өөрсдөө албан тушаалаасаа огцрох болон тэтгэвэрт гарсан байна. Эдгээр шүүгчидтэй хийсэн тохиролцооны гэрээ нь нийтэд ил тод байдаг ажээ. Түүнчлэн 104 шүүгч 2007 онд нийтийн өмнө буруушаагдан бусад төрлийн сахилгын шийтгэл хүлээсэн байна. Үүнээс 42 тохи...

633 уншигдсан.

Шууд холбоос

Law on procedure for administrative cases |Mongolia| - essey in English
Tweet

Law on Procedure for administrative case  (Mongolia)

December 26, 2002 the State Great Hural passed the Law on establishment of administrative court along with the Law on procedure for administrative cases in accordance with Article 48 (1) of the Constitution. It took almost ten years to convince the State Great Hural to pass this law with enormous work of lawyers, scholars, and support of international organizations.[1]

The law of Mongolia on procedure for administrative cases[2] entered into force on Jun...

2346 уншигдсан.

Шууд холбоос

“Гэрээ засаад төрөө зас” гэдэг шиг ШҮҮГЧ өөрөө хамгаалагдсан байж дараа нь өөр бусдын эрх, эрх чөлөөг хамгаалах …
Tweet

Хүний нийгэм өөрөө тааварлашгүй олон төрлийн харилцааг үүсгэх, тохиолдох боломжтой юм. Тиймээс нийгмийн харилцааг зохицуулсан “хууль” нь тэр бүх байгаа болон байж болох тохиолдолуудыг бүрэн зохицуулах боломж байхгүй. Хуулийг тухайн тохиолдол бүрт оновчтойгоор хэрэглэж, үүссэн маргаан, асуудлыг шийдвэрлэхийн тулд шүүх, шүүгч байдаг.
Латин гаралтай “justice” гэсэн үг нь англи хэлэнд “шудрага ёс” гэсэн шууд утгыг агуулдаг. Эндээс үзвэл “шудрага ёс” гэсэн үг “шүүх” гэсэн үгтэй нэг утгаар хэрэглэгддэг, бие биенээс нь салгаж ойлгох боломжгүй ажээ. “Шүүх – шудрага” эсхүл “шүүх - шудрага бус” байхын...

864 уншигдсан.

Шууд холбоос

Шүүгчийг сонгох нь “авилгыг улам гааруулах” сөрөг үр дагвартай
Tweet

2007 оны 11 дүгээр сарын 15 New York, Саяхан Дээд шүүхийн шүүгчийн албан тушаалаасаа тэтгэвэрт гарсан шүүгч Сандра О`Коннор New York муж болон бусад мужид хэрэгжиж байгаа “шүүгчийн албан тушаалд сонгууль явуулдаг” системыг “авилгын өөгшүүлсэн хэлбэр” хэмээн буруушаасан мэдэгдэл гаргажээ.
Тэрээр Нэгдсэн улсын хэмжээнд тэргүүлэх хуулийн сургуулийн нэг болох Колумбын Их сургуулийн Хуулийн сургуульд зочлох үеэрээ дээрх мэдэгдлийг хийж, энэхүү “алдаатай системыг яаралтай засаж, өөрчлөх” нь хуулийн мэргэжилтэнүүдийн өмнө тулгарч буй нэн тулгамдсан асуудал болохыг онцолж, тус сургуулийн эрдэмтэн пр...

696 уншигдсан.

Шууд холбоос

Exporting the Rule of Law To Mongolia: Post-Socialist Legal and Judicial Reforms, By Sebastian R. Astrada[1]
Tweet

The Progression of Mongolia’s Judicial Reforms

Although the reform process occurred across various fields simultaneously, this article describes Mongolia’s judicial reforms by subject matter, for ease of understanding.  This approach paints a cogent picture of the overall path of Mongolia’s judicial reforms, but not necessarily a temporally accurate one.  

Judicial Independence:  Increasing the political, economic, organizational and decision-making independence of the judiciary is the first fundamental value of the parliament’s Strategic Plan for the Justice System of Mongol...

1735 уншигдсан.

Шууд холбоос

Judge tsogt's tour to New York State Courts
Tweet


DESPITE AN ARDUOUS JOURNEY AND JAMPACKED ITINERARY, MONGOLIAN JUDGE TSOGT TSEND was looking sharp yet relaxed on a recent visit to the Big Apple, where he met with judges and administrators from the New York state courts, also observing courtroom proceedings. Since Mongolia's communist government gave way to a democratic republic following the breakup of the former Soviet Union, this central Asian nation has been on a path of judicial reform, with Judge Tsend seeking some fresh ideas to take home to his colleagues. Appointed nearly two years ago to the newly established administrative court ...

782 уншигдсан.

Шууд холбоос

Шүүх ба хууль эрх зүйн салбар (Corruption)
Tweet

Монгол Улс дахь авилгалын байдалд хийсэн үнэлгээ
(2005 оны 8 дугаар сарын 31-ний байдлаарх эцсийн тайлангаас)

Авторитар засаглалын өнгөрсөн үе болон хүчтэй уламжлал нь Монгол улсын шүүхийн системийг сүүдэр мэт даган бэрхшээл үүсгэсээр байна. Ойлголтын хувьд арай дээрдсэн хэдий ч иргэд шүүхэд итгэхгүй хэвээр байгаа бөгөөд энэ нь ч аргагүй юм.31 Шилжилтийн богинохон хугацаанд бие даасан, хараат бус, алагчилдаггүй шударга байдал шүүхийн системд төлөвшөөгүй байна. Хэдийгээр прокурор болон шүүгчид хууль эрх зүйн шинэ системийн талаархи сургалтанд хамрагдсан боловч хууль зүйн хичээл зааж буй баг...

683 уншигдсан.

Шууд холбоос

Захиргааны байгууллага |сүм, хийдийн захиргаа|
Tweet

Манай улсад 1994 оноос 2003 оныг хүртэл нийт 224 сүм, хийд шашны байгууллага бүртгэлтэй байгааг Хууль зүй, дотоод хэргийн яамнаас авсан судалгаа харуулж байна. Одооогоор буддын шашны 147, христын шашны 59, мусульман шашны 4, бусад шашны 7 сүм, хийд үйл ажиллагаагаа явуулж байна .
Шашин гэдэг бол хувь хүний итгэл үнэмшлийн эрх чөлөө мөн. Монгол улсад иргэд аливаа шашныг шүтэх, эс шүтэх эрх чөлөөтэй байхаар Үндсэн хуулиар тунхагласан учир энэ эрх чөлөөг захиргааны болон бусад байгууллагаас хязгаарлах, зөрчих шинжтэй үйл ажиллагааг хүний эрхийн баталгаа болсон шүүх засаглалаар дамжуулан хянах нь...

2637 уншигдсан.

Шууд холбоос

Шүүхэд хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад маргааныг “зуучлал” –ын аргаар шийдвэрлэх
Tweet

Шүүхэд суурилсан “зуучлал” гэж юу вэ?
Зуучлал (Mediation ) бол “маргааныг шийдвэрлэх альтернатив” аргуудын нэг бөгөөд “multi-door courthouse” гэсэн ойлголтын хүрээнд анх АНУ –ын шүүхийн үйл ажиллагаанд нэвтэрч, хөгжиж ирсэн байна. “Маргааныг олон сонголттой аргаар шийдвэрлэх боломжтой шүүх” гэсэн утга бүхий энэ хөтөлбөрийн талаарх санаа анх 1976 онд “Pound Conference” -ийн үеэр Харвардын профессор Франк Сандерын тавьсан илтгэлд дурьдагджээ.
Манай хуульчид, эрх зүй судлаачид “mediation” хэмээх үгийг Англи хэлнээс “зуучлал” гэж орчуулан хэрэглэж байна. Монгол хэлний “зууч” гэдэг үгийг “хоёр ...

1330 уншигдсан.

Шууд холбоос

Захиргааны хэргийн шүүх - Хүний эрх
Tweet

Нийтийн эрх, ашиг сонирхлыг тэргүүнд тавьсан захиргааны үйл ажиллагааны улмаас зөрчигдсөн хувь иргэний эрх ашиг …?

Хүний эрхийн түгээмэл тунхаглалын “Үндсэн хууль бусад хуулиар олгогдсон эрх нь зөрчигдвөл хүн бүр эрх мэдэл бүхий үндэсний шүүхээр эрхээ бүрэн сэргээн тогтоолгох эрхтэй. ... ” гэсэн заалт бие даасан, эрх мэдэл бүхий шүүх хүний эрхийг хамгаалах, түүний хэрэгжилтэд хяналт тавихад ямар чухал үүрэгтэй болохыг олон улсын хэмжээнд жишиг болгон тодорхойлсон юм.
Хэдийгээр манай улсад Захиргааны хэргийн шүүх байгуулагдаад жил гаруй хугацаа өнгөрч байгаа боловч төр нь өөрийнхөө эсрэг б...

4084 уншигдсан.

Шууд холбоос

Нийтийн эрх зүй дэх захиргааны гэрээ: хувийн эрх зүйн гэрээнээс ялгагдах онцлог, шүүхийн хяналт
Tweet

(ХЗҮТ –ийн “Хууль дээдлэх ёс” сэтгүүлийн 2007 оны 4 (19) дүгээрт дугаарт)

Нийтийн эрх зүйд хамаарах улс төрийн (үндсэн хуулийн) болон шүүхийн (процессын) харилцаанаас бусад дийлэнхийг захиргааны эрх зүй болон түүнд зарим талаараа хамаарах салбар эрх зүйгээр зохицуулна хэмээн тооцвол “алд дэлэм” алдсан хэрэг болохгүй гэж найдъя. Үүнд нийтийн захиргааны өөрийн дотоод үйл ажиллагаа болон чиг үүргээ хэрэгжүүлэхээр бусад оролцогчидтой харилцсан үйл ажиллагааг зохицуулсан эрх зүйн хэмжээнүүд хамаарна. Захиргааны эрх зүй нь нийтийн захиргааны үйл ажиллагааг зохицуулж буй (хүн болгонд биш зөвхөн тө...

8183 уншигдсан.

Шууд холбоос

Нийтийн эрх зүй дэх зохицуулалтын арга: Захиргааны гэрээ
Tweet

(УДШ –ийн “Монголын төр эрх зүй” сэтгүүлийн 2007 оны 3 (51) дугаарт)

Нийтийн болон хувийн эрх зүйн ялгагдах үндсэн хоёр шинж нь - тухайн эрх зүйгээр хэний буюу ямар эрх ашгийг илэрхийлсэн харилцааг (юуг) - ямар аргаар (хэрхэн яаж) зохицуулж байна вэ зэрэг болно. Нийтийн эрх зүйд нийтийг төлөөлөн тэднийг удирдан чиглүүлэх, ихэвчлэн засагласан шинжтэй харилцаа голлож байдаг. Жишээ нь: татвар төлөх, хураах харилцаа, боловсролын стандарт тогтоох, дээд боловсрол олгох сургалтын зөвшөөрөл олгох, ашигт малтмалын хайгуул хийх, ашигт малтмал ашиглах зөвшөөрөл гэх мэт.
Нийтэд хамааралтай, нийгмийн э...

6714 уншигдсан.

Шууд холбоос